Ethiek en levensvragen
voor zorgprofessionals

Als zorgprofessional of als vrijwilliger in deze sector kom je ethische vragen tegen, dat kan gewoon niet anders. Ze vormen een vast onderdeel van het werk. Iedere werker kent van die momenten waarop je van het werk naar huis rijdt, waarop je je op straat dromend voortbeweegt, waarop je in bed ligt en de slaap nog niet te pakken kunt krijgen. Momenten waarop je als vanzelf afdwaalt naar wat je toen en toen hebt gedaan. “Heb ik dat wel goed gedaan?” “Heb ik niet teveel aan mijn eigen belang gedacht?” “Had ik toch niet mijn mond moeten opendoen?”

Vragen die je laten afdwalen naar je geweten. Vragen waarmee je op onderzoek gaat: gewetensonderzoek. De ene keer kom je er niet los van, blijft zo’n vraag je achtervolgen, de andere keer probeer je dat geweten van jou in slaap te sussen. Als je dan in bed ligt, val je in slaap: jij en jouw geweten. En de volgende ochtend? Hoe zal het dan verder gaan?

Bij ethische vragen gaat het erom wat menswaardig is, wat weldoen is.

Ethische vragen kunnen vanuit de cliënten naar voor komen:

  • “Mag ik wel alles beslissen zonder mijn man, nu hij dement is?”
  • “Mag ik ook een vrije middag hebben, i.p.v. bij mijn zieke man te blijven?”
  • “Ik kan dat lijden niet aanzien, wat moet ik nu?”
  • “Ik kan de zorg niet meer aan, wat nu?”

 

Ethische vragen kunnen ook vanuit de werker/vrijwilliger zelf komen:

  • “Ik zie dat de mantelzorger de cliënt afsnauwt, wat nu?”
  • “Ik weet dat meneer zwart bijverdient, wat nu?”
  • “Ik heb deze mensen geld gegeven, is dat wel slim?”
  • “Ik weet wel hoe ik het zou doen, maar mag ik ze mijn advies opdringen?”

 

Levensvragen zijn van de belangrijkste vragen waar het in het leven om gaat. Als werker of als vrijwilliger kunnen we geconfronteerd worden met belangrijke levensvragen bij onze cliënten en ons afvragen hoe we daar moeten/kunnen mee omgaan.

Levensvragen vanuit de cliënten zijn bijvoorbeeld:

  • ”Wie ben ik eigenlijk?”
  • ”Hoe kijk ik tegen anderen aan?”
  • “Hoe kijk ik tegen de tijd aan?”
  • “Hoe kijk ik tegen de natuur aan?”
  • “Wat vind ik belangrijk als het gaat over het gedrag van mensen?”
  • “Hoe kijk ik aan tegen lijden en dood?”

 

In de boeken “De Ziel van het werk en “Het Geweten van het werk” (Henri Rijksen), waaraan Rie-anne van Laarhoven heeft meegewerkt, staan modellen beschreven om met dergelijke ethische vragen en levensvragen om te gaan.